* Kres drogi - WSCHOWA *

Wschowa - miasto powiatowe obecnie w woj. lubuskim, położone na Wysoczyźnie Leszczyńskiej i oddalone około 19 km na południowy zachód od Leszna

       Wschowa wymieniona już była w 1136 wśród wsi należących do arcybiskupów gnieźnieńskich. Lokacja miasta nastąpiła pomiędzy 1248 a 1273 rokiem i należało ono wtedy do książąt śląskich. W 1343 Kazimierz Wielki przyłączył Wschowę i Ziemię Wschowską do Wielkopolski. Od tego czasu była miastem królewskie i siedziba starostwa grodowego. W XVI w. znajdował się tu ważny ośrodek reformacji. Rozkwit miasta nastąpił w XVIII w. w związku z rozwojem sukiennictwa. Wschowa wtedy stała się największym miastem Wielkopolski i jednym z największych miast w Polsce. Na początku 1919 powstańcy wielkopolscy nie zdołali zdobyć miasta, które powróciło do Polski w 1945. W centrum miasta zachowany został średniowieczny układ urbanistyczny na planie owalnicy. Centrum starego miasta jest rynek z neoromańskim ratuszem, wzniesionym na murach budowli późnogotyckiej w latach 1860 – 70. Wewnątrz sala ze sklepieniem późnogotyckim z 1 połowy XVI w. Na przeciw ratusz od strony wschodniej budynki z XIX w. wzniesione na fundamentach średniowiecznego zamku oraz pozostałości fosy i murów obronnych z XIII – XIV w. Przy rynku znajdują się zabytkowe domy mieszczańskie, najstarzse z XVII w. (Rynek nr 8, ul. Rzeźnicka 1). Do rynku przylega plac Zamkowy, przy którym stoją kamienice z XVII w.; przebudowane w 1687 – 89 i odnowione w 1959 – 62. W dwóch kamieniczkach mieści się Muzeum Ziemi   Wschowskiej. Na placu od zachodniej strony rynku wznosi się kościół farny pw. Wniebowzięcia NMP i św. Stanisława Biskupa z XIV w., przebudowany w 1720 – 26 (według projektu Pompeo Ferrari). Jest to trzynawowa bazylika w stylu barokowym, z pozostałościami gotyckimi i potężną wieżą o wysokości 68 m. Nawa główna na planie elipsy. Wyposażenie wnętrza barokowe, polichromia z połowy XVIII w., późnobarokowy ołtarz główny, obraz z panoramą miasta z XVIII w. Tablica ku czci ks. Józefa Rogalińskiego, w 1777 – 87 proboszcza we Wschowie. Obok kościoła barokowy budynek dawnego kolegium jezuickiego, (1727 i 1752) wybudowany w miejscu gotyckiej mennicy z XV w. Na północ od rynku kościół poewangelicki z 1604, powstały z przebudowy dwóch domów mieszkalnych (obecnie nieczynny), a przy nim dawna Brama Polska zaadaptowana na dzwonnicę. W szczycie kościoła płasko rzeźbiona scena Ukrzyżowania. Obok późnorenesansowy budynek dawnej szkoły ewangelickiej z 1607. Przy ulicy Pocztowej nr.3 klasycystyczny gmach sądu z początku XIX w. Przy ulicy Klasztornej za murami obronnymi wznosi się późnorenesansowy zespół klasztorny bernardynów (ob. Franciszkanów),   zbudowany w 1629 – 40 (proj. Krzysztof Bonadura st.). Kościół św. Józefa ze sklepieniami pokrytymi freskami z ok. 1750 i późnobarokowym wyposażeniem wnętrza. Ołtarz główny i cztery ołtarze boczne z 1793 – 95 (rzeźb. Antoni Schultz), na ścianach epitafia z XVIII w. z rymowanymi inskrypcjami, nagrobki i portrety trumienne. Przy kościele dziedziniec odpustowy z krużgankami, przy wieży kościelnej kaplica Świętego Krzyża z ok. 1738. Przy ulicy Solnej założony w 1609 cmentarz ewangelicki, ostatnio zamieniony na lapidarium z ok. 170 nagrobnymi płytami renesansowymi, barokowymi, rokokowymi oraz klasycystycznymi. W parku przy ulicy Obrońców Warszawy pomnikowe okazy drzew, m.in. dęby o obwodzie do 480 cm. Przy ulicy Głogowskiej nr.11 klasycystyczny dworek z 1799 (obecnie Szkoła Muzyczna I stopnia), z portykiem kolumnowym i dachem naczółkowym. Przy szosie do Leszna głaz z tablicą upamiętniającą wypad żołnierzy polskich, którzy 2.IX.1939 z rejonu wsi Dębowa Łęka ostrzelali koszary niemieckie we Wschowie.